Sự kiện nhằm thảo luận và đề xuất các giải pháp cụ thể, qua đó thúc đẩy sự chuyển đổi xanh trong ngành Du lịch của Việt Nam. Các phiên thảo luận tập trung vào nhận thức về chuyển đổi xanh, giải pháp và mô hình thực tiễn cũng như vai trò của các bên liên quan. Diễn đàn cũng là cơ hội để chia sẻ kiến thức, đồng thời tạo ra kế hoạch hành động cụ thể, đưa Du lịch Việt Nam vào hướng phát triển bền vững và thân thiện với môi trường.
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam Vũ Thế Bình cho biết, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường đã trở thành nhu cầu cấp bách của toàn thế giới. Chính phủ Việt Nam đã thể hiện quyết tâm chung tay cùng thế giới giải quyết khủng hoảng khí hậu và giảm phát thải khi tuyên bố Việt Nam sẽ đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Thích ứng với biến đổi khí hậu vừa là trách nhiệm, vừa là cơ hội để Việt Nam thực hiện chuyển đổi xanh nhằm nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam.
Ông Vũ Thế Bình nhận định, Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, có tính liên ngành, liên vùng và xã hội hóa cao. Mọi sự thay đổi của xã hội, của tự nhiên đều tác động đến du lịch. Ở Việt Nam, tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, sự suy thoái của môi trường đã ảnh hưởng nặng nề đến du lịch. Do vậy, Du lịch Việt Nam đã từng bước triển khai du lịch xanh - loại hình du lịch dựa trên khai thác, sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên thiên nhiên nhằm hạn chế những tác động xấu đến môi trường sống của con người.
Tại Diễn đàn, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Hà Văn Siêu đánh giá cao sự quan tâm hỗ trợ của Chương trình phát triển của Liên Hợp quốc (UNDP) cũng như sự vào cuộc có trách nhiệm của các doanh nghiệp, chuyên gia du lịch; đồng thời, cũng đánh giá cao việc tổ chức Diễn đàn “Du lịch lịch Việt Nam - Chuyển đổi xanh để phát triển bền vững”.
“Kết quả của diễn đàn sẽ tiếp tục góp phần vào nhiệm vụ của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch nói chung và ngành Du lịch nói riêng để phát triển du lịch lên tầm cao mới, phát triển bền vững và trở thành ngành kinh tế mũi nhọn" - Phó Cục trưởng Hà Văn Siêu khẳng định.
Ông Patrick Haverman - Phó Trưởng đại diện UNDP Việt Nam cho rằng, ngành Du lịch đã trở thành một ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, theo báo cáo dự kiến sẽ đóng góp khoảng hơn 6,4% cho tổng sản phẩm kinh tế quốc nội (GDP) trong năm nay. Du lịch Việt Nam đạt được những thành công này nhờ rất nhiều vào việc sở hữu những vẻ đẹp thiên nhiên và di sản văn hóa đa dạng, giàu bản sắc. Tuy nhiên, đối mặt với những thách thức hiện nay như tình trạng mất mát đa dạng sinh học và biến đổi khí hậu, việc chuyển đổi sang hướng phát triển bền vững là một điều tất yếu. Chuyển đổi xanh trong du lịch không chỉ mang lại lợi ích cho môi trường, giúp thúc đẩy bảo tồn đa dạng sinh học mà còn nâng cao cuộc sống cho các cộng đồng phụ thuộc vào du lịch và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Theo ông Patrick Haverman, quá trình chuyển đổi xanh trong du lịch ở Việt Nam cần tập trung vào một số các vấn đề như: quy hoạch xanh; quản lý điểm đến hiệu quả; du lịch không rác thải nhựa và carbon thấp; và du lịch bền vững dựa vào thiên nhiên.
Nhận thức về chuyển đổi xanh trong du lịch
Xu hướng du lịch xanh, chất lượng, bảo đảm sức khỏe đang được đề cao và trở thành lựa chọn ưu tiên của nhiều du khách. Xanh ở đây không phải là vấn đề về phủ sóng màu sắc mà là quá trình xanh hóa trong tư duy, hành động để các cá nhân và tập thể hình thành văn hóa xanh. Chỉ khi nhận thức rõ điều này, ngành Du lịch mới có những điểm đến xanh, sản phẩm xanh và dịch vụ xanh.
Đề cập đến chuyển đổi xanh và chuyển đổi xanh trong lĩnh vực du lịch - Xu hướng phát triển bền vững kinh tế và du lịch toàn cầu, TS. Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh cho rằng, trước những biến động khó lường của khí hậu, dịch bệnh, du lịch là “đỉnh cao” trong phục vụ con người, du khách cần xanh nên du lịch phải xanh. Bên cạnh đó, chuyển đổi xanh, du lịch xanh luôn gắn với các hệ sinh thái. Tuy nhiên, trong quá trình chuyển đổi xanh du lịch còn gặp nhiều thách thức đối với tất cả mọi người, do vậy, Việt Nam cần sự hỗ trợ của quốc tế, trong đó UNDP có vai trò quan trọng.
Ông Võ Trí Thành cũng nhấn mạnh, du lịch là vì con người, có sự tham gia của các bên liên quan, du khách, cộng đồng, điểm đến. Điều này phải đảm bảo hiệu quả cho doanh nghiệp vì doanh nghiệp giữ vai trò trung tâm trong quá trình chuyển đổi xanh, thực hiện trách nhiệm xã hội.
TS. Nguyễn Anh Tuấn - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch cho rằng, ý nghĩa của tăng trưởng xanh trong phát triển du lịch bền vững là nhằm góp phần khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên, bảo tồn, phát huy các giá trị tự nhiên và văn hóa; góp phần giảm thiểu tiêu thụ năng lượng, nhiên liệu hóa thạch thông qua sử dụng các nguồn năng lượng sạch và tự nhiên, vật liệu mới tại các cơ sở kinh doanh du lịch, giảm thiểu phát thải khí nhà kính; giảm thiểu tác động tiêu cực, giảm xả thải ra môi trường tự nhiên thông qua các hoạt động tái chế, tái sử dụng chất thải rắn, nước thải, hạn chế rác thải và ô nhiễm môi trường tại các khu, điểm du lịch. Bên cạnh đó, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của cộng đồng, doanh nghiệp, khách du lịch đối với bảo vệ tài nguyên và môi trường; hình thành “lối sống xanh” và thúc đẩy tiêu dùng du lịch bền vững; góp phần tạo ra sản phẩm và dịch vụ du lịch xanh, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng xanh, hình thành điểm đến du lịch xanh; đồng thời, phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh là phương thức quan trọng để phát triển bền vững.
Theo đó, TS. Nguyễn Anh Tuấn đã đề xuất một số giải pháp phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh ở Việt Nam, đó là: hoàn thiện thể chế, chính sách, quy định quản lý phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh và bền vững; phát triển du lịch trên cơ sở tôn trọng, gìn giữ và bảo vệ tài nguyên, bảo đảm tính nguyên sơ, nguyên bản của giá trị cảnh quan tự nhiên và di sản văn hóa dân tộc; khuyến khích các nhà đầu tư, doanh nghiệp đầu tư du lịch có trách nhiệm theo hướng đầu tư xanh và bền vững, tạo ra các sản phẩm, dịch vụ du lịch xanh để thúc đẩy xu hướng tiêu dùng du lịch xanh; đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ xanh, sạch vào kinh doanh du lịch; phát triển đa dạng các loại hình du lịch theo hướng tăng trưởng xanh như du lịch sinh thái, du lịch sinh thái nông nghiệp, du lịch cộng đồng, khám phá - trải nghiệm các giá trị di sản tự nhiên và văn hóa, nghỉ dưỡng - chăm sóc sức khỏe; tăng cường trách nhiệm xã hội của các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp du lịch để thúc đẩy quan tâm nhiều hơn tới chia sẻ lợi ích, tạo việc làm, nâng cao thu nhập và mức sống cho người dân địa phương; tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong toàn ngành Du lịch, người dân và khách du lịch về phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh...
Về phát triển và thực hiện các công nghệ xanh, ông Phan Xuân Thanh - Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Quảng Nam chia sẻ, trong thời đại hiện nay, nhận thức về bảo vệ môi trường ngày càng trở nên quan trọng, đặc biệt là đối với các điểm du lịch nổi tiếng. Với hàng triệu du khách đổ về mỗi năm, nhu cầu cho các trải nghiệm du lịch xanh ngày càng tăng cao, khách du lịch ngày nay không chỉ đơn thuần là những người muốn khám phá vẻ đẹp của một địa điểm du lịch mà còn là những người có nhận thức sâu sắc về tác động của họ đối với môi trường. Họ ưu tiên lựa chọn những trải nghiệm du lịch có trách nhiệm với môi trường, tham gia vào các hoạt động giáo dục và hỗ trợ các doanh nghiệp du lịch cam kết bảo vệ môi trường, Ngoài ra, một số du khách cũng tìm kiếm những trải nghiệm gần gũi với thiên nhiên và văn hóa địa phương, thay vì các hoạt động du lịch tiêu tốn năng lượng. Điều này không chỉ giúp du khách kết nối mạnh mẽ hơn với tự nhiên mà còn đóng góp vào việc bảo tồn văn hóa địa phương. Việc phát triển và thực hiện các công nghệ xanh trong ngành Du lịch đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện hiệu suất kinh doanh của các doanh nghiệp du lịch và đồng thời giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và cộng đồng địa phương, từ đó tạo ra một môi trường du lịch hấp dẫn và bền vững.
Ông Hoàng Bình Minh - Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Ninh Bình cho biết, Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi năm 2020, chính thức có hiệu lực từ 01/01/2022. Đây cũng là giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ trong việc bảo vệ môi trường hướng tới mục tiêu cao nhất cải thiện chất lượng môi trường, bảo vệ sức khỏe người dân. Do vậy, công tác bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu là nhiệm vụ trọng tâm trước mắt và lâu dài của các cấp, các ngành, các tổ chức, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, của từng gia đình, mỗi người dân và của cả hệ thống chính trị, tạo ra phong trào hành động cụ thể, thiết thực làm chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm và hành động của từng tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm cho sự phát triển bền vững.
Giải pháp chuyển đổi xanh đối với Du lịch Việt Nam
Chuyển đổi xanh trong đầu tư hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch nghỉ dưỡng tại Việt Nam bền vững là hết sức cần thiết trong công cuộc phát triển ngành Du lịch. Việc đưa yếu tố xanh vào phát triển du lịch bền vững có thể thúc đẩy và truyền cảm hứng cho mối quan hệ tốt hơn với môi trường, đồng thời hỗ trợ các dịch vụ quan trọng du lịch. Các điểm thu hút du lịch, đặc biệt là tài nguyên tự nhiên có gắn kết hạ tầng xanh đã góp phần tạo nên loại hình du lịch đặc trưng sinh thái hấp dẫn sẽ là lợi thế lớn của điểm đến du lịch Việt Nam. Các yếu tố như “khả năng tiếp cận du lịch”, “những đặc trưng du lịch” và “cơ sở hạ tầng và các nguồn lực” cần được khai thác trở thành điểm quan trọng trong quá trình phát triển du lịch của Việt Nam.
KTS. Nguyễn Thượng Quân - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Flamingo cho rằng, một trong những yếu tố tạo cho du lịch phát triển, tạo thành điểm đến cho khu vực đó là đáp ứng được về kết nối và cơ sở vật chất đáp ứng được nhu cầu phát triển phù hợp xu hướng toàn cầu, xu hướng kinh tế xanh và phát triển bền vững. Đồng thời, để chuyển đổi xanh trong đầu tư hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch nghỉ dưỡng ở Việt Nam, Nhà nước cần xác định cách tiếp cận, áp dụng các chính sách, chiến lược và hành động để thực hiện được các định hướng, tầm nhìn dài hạn cho phát triển du lịch trở thành những điểm đến bền vững trong tương lai.
Về chuyển đổi xanh trong sản phẩm du lịch và quản lý điểm đến, TS. Phạm Lê Thảo - Phó Trưởng phòng Quản lý Lữ hành, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cho biết, chuyển đổi xanh là một trong những nội dung quan trọng của phát triển kinh tế bền vững tại nhiều quốc gia. Mục tiêu của chuyển đổi xanh là đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường. Việt Nam không nằm ngoài xu thế chung khi đang dần hướng đến các mục tiêu chuyển đổi xanh. Do vậy, để quản lý điểm đến xanh cần theo tiêu chuẩn và tiêu chí nhất định để các nhà đầu tư đầu tư đúng hướng và đánh giá mức độ “xanh” của điểm đến. Những tiêu chí đánh giá tăng trưởng xanh cho điểm du lịch cần xem xét áp dụng trong quá trình chuyển đổi xanh, đó là: tăng trưởng du lịch, tài nguyên du lịch, quản lý điểm đến, sản phẩm và dịch vụ, cơ sở hạ tầng, việc làm, và vai trò của cộng đồng.
Trong thời kỳ toàn cầu hóa và tăng cường nhận thức về bảo vệ môi trường, du lịch xanh đã trở thành chiến lược phát triển bền vững của nhiều doanh nghiệp. Là Khu nghỉ dưỡng trong số 11 doanh nghiệp đạt các tiêu chí trong Bộ tiêu chí du lịch xanh tỉnh Quảng Nam và cũng là đơn vị thực hành “Khách sạn không rác thải nhựa” sớm nhất, Silk Sense Hoi An River Resort đã có nhiều kinh nghiệm thực tiễn trong việc thực hành Du lịch xanh. Tại diễn đàn, bà Hà Thị Diệu Viên - đại diện Silk Sense Hoi An River Resort đã chia sẻ những thách thức và giải pháp thực hiện khách sạn không rác thải nhựa và giá trị mang lại khi thực hiện khách sạn không rác thải nhựa tại Silk Sense Hoi An River Resort. Bằng cách loại bỏ hoặc giảm thiểu sử dụng nhựa, năm 2023, khách sạn đã giảm thiểu hơn 80.000 chai nhựa dùng một lần và hơn 10 tấn rác thải nhựa ra môi trường; loại bỏ hoặc giảm thiểu sử dụng sản phẩm nhựa, tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và tái sử dụng, giúp khách sạn tiết kiệm chi phí trong việc mua sắm và quản lý rác thải, giảm thiểu chi phí vận hành và bảo trì. Bên cạnh đó, việc tổ chức các buổi đào tạo, chia sẻ về ý nghĩa của việc không dùng nhựa một lần cũng như đưa ra các giải pháp thay thế đã giúp lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường đến với tập thể người lao động. Khi thực hiện các chính sách về bền vững và không rác thải nhựa, khách hàng đến lưu trú tại Silk Sense Hoi An River Resort luôn sẵn sàng thực hiện các chính sách về môi trường về chính sách không rác thải nhựa.
Do đó, có thể thấy, việc thực hiện du lịch xanh và áp dụng khách sạn không rác thải nhựa không chỉ là đòn bẩy cho phát triển bền vững và bảo vệ môi trường, mà còn là chìa khóa mở ra cơ hội định vị thương hiệu. Đồng thời, thực hiện du lịch xanh cũng tạo ra cơ hội tăng cường trải nghiệm và giá trị cho du khách, đặc biệt là trong giai đoạn phát triển du lịch bền vững, du lịch sức khỏe, du lịch xanh đang được quan tâm.
Chia sẻ về đào tạo xanh, ông Vũ An Dân - Khoa Du lịch - Đại học Mở Hà Nội cho biết, chuyển đổi xanh trong đào tạo nguồn nhân lực du lịch là quá trình kết hợp các thực hành và nguyên tắc phát triển bền vững vào đào tạo nguồn nhân lực trong ngành Du lịch. Hoạt động này có phạm vi rộng bao gồm triển khai hoạt động giáo dục và đào tạo sinh viên, học viên, nhân viên tại các cơ sở đào tạo về du lịch, các doanh nghiệp du lịch về các sáng kiến thân thiện với môi trường, nỗ lực bảo tồn và thực hành du lịch bền vững. “Để khuyến khích đào tạo xanh thì không chỉ đào tạo ở tại các cơ sở đào tạo mà còn phải ở ngay tại các doanh nghiệp du lịch với các tiêu chí đào tạo xanh, tạo nên một hệ sinh thái đào tạo xanh” – ông Vũ An Dân nhận định.
Anh Minh